Οι Φίλοι του Μουσείου Μπενάκη επισκεφθήκαμε τα δύο Μουσεία, το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος και το Επιγραφικό Μουσείο, τα οποία παρουσιάζουν την περιοδική έκθεση υπό τον γενικό τίτλο « Λίθινες Διαδρομές-Ιστορίες από Πέτρα: Εβραϊκές Επιγραφές στην Ελλάδα» και ξεναγηθήκαμε από την αρχαιολόγο κυρία Αναστασία Λουδάρου. Στο Εβραϊκό Μουσείο η έκθεση έχει τον τίτλο «Τέχνη της Μνήμης και της Μνημόνευσης” και βασίζεται στο πρόγραμμα εντοπισμού εβραϊκών επιγραφών από ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, από τα τέλη του 4ου αι. π.Χ. έως τον 15ο αι. μ.Χ. Η ανωτέρω έκθεση συνδυάζει δέκα αρχαίες επιγραφές και αντικείμενα με ισάριθμα έργα σύγχρονης τέχνης. Μεταξύ άλλων περιλαμβάνεται η επιγραφή απελευθέρωσης του Μόσχου, γιού του Μοσχίωνος του Ιουδαίου, από το Αμφιάρειο Ωρωπού, η οποία αποτελεί την πρωιμότερη μέχρι στιγμής εβραϊκή επιγραφή στην Ελλάδα και χρονολογείται στα τέλη του 4ου με αρχές του 3ου αι. π.Χ. Ο συνδυασμός αυτός της αρχαίας με τη σύγχρονη τέχνη, είναι μια πρώτη προσπάθεια επικοινωνίας με τα συγκεκριμένα κατάλοιπα ενός κόσμου που δεν υπάρχει πιά.
Στο Επιγραφικό Μουσείο είδαμε επιγραφές από τον 1ο αι. μ.Χ. που αφορούσαν στις εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδος και ιδιαίτερα στην εβραϊκή παρουσία στην Αθήνα και στην Αττική από τα ελληνιστικά έως τα πρώιμα βυζαντινά χρόνια. Επίσης, είδαμε επιγραφές που αφορούσαν στα επαγγέλματα των Εβραίων στα ρωμαϊκά και πρωτοβυζαντινά Βαλκάνια και το Αιγαίο, στους Ρωμανιώτες Εβραίους στα Ιωάννινα, στους Εβραίους της Πάτρας κατά τον 16ο και τον 17ο αι., καθώς και στους Εβραίους στον Μυστρά. Πληροφορηθήκαμε ακόμη ότι το ρωσικό κράτος αποφάσισε προσφάτως να επιστρέψει στην Ελλάδα τα αρχεία των ελληνικών ισραηλιτικών κοινοτήτων, τα οποία είχαν υφαρπαχθεί το 1942 από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής και τα οποία μετά τη λήξη του πολέμου περιήλθαν στην κατοχή του σοβιετικού στρατού και εφυλάσσοντο στη Μόσχα. Η επιστροφή των αρχείων θεωρείται γεγονός ιστορικής σημασίας το οποίο δίνει τη δυνατότητα στον εβραϊκό ελληνισμό να αναδείξει την εβραϊκή παρουσία του στην Ελλάδα.
Ευχαριστούμε θερμότατα τη διευθύντρια του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδας, κυρία Ζανέτ Μπαττίνου, για την υποδοχή και την προσφορά αξιόλογων βιβλίων για τη βιβλιοθήκη του Σωματείου, καθώς και την αρχαιολόγο κυρία Αναστασία Λουδάρου για τις εξαιρετικές ξεναγήσεις της και στα δύο μουσεία.
Ρωξάνη Τσιμπιροπούλου