17/04/2022

Ημερήσια εκδρομή στην Ι. Μονή Οσίου Λουκά

Το κορυφαίο για τη βυζαντινή αρχιτεκτονική, γλυπτική και ζωγραφική σύνολο της Μονής του Οσίου Λουκά στο Στείρι επισκέφθηκαν οι Φίλοι την Κυριακή 17 Απριλίου. Κτισμένο στο εξαιρετικής ομορφιάς τοπίο του Ελικώνος, ανεγνωρισμένο ως μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, το μοναστικό συγκρότημα άρχισε να οικοδομείται ήδη κατά τα τελευταία έτη ζωής του Οσίου (+953) και συνεχίστηκε ως την προσθήκη του εξωνάρθηκα του καθολικού το 12ο αι. Διατηρεί σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των βοηθητικών κτηρίων του (τις τρεις πλευρές της οχύρωσης, τους δύο πυλώνες, τον πύργο-σημερινό κωδωνοστάσιο, τις διώροφες πτέρυγες των κελλιών, το βορδωναρείον, το φωτάναμμα, την τράπεζα) και το σύμπλεγμα των δύο ναών, της Παναγίας και του καθολικού.

Η πληθώρα των νέων στοιχείων που εισήγαγαν στην ελλαδική αρχιτεκτονική και οι δύο, η υψηλότατη ποιότητα του σχεδιασμού, της κατασκευής, των υλικών, τα εξαιρετικά έργα γλυπτικής (θωράκια, εικονοστάσια, περιθυρώματα, κοσμήτες, ανάγλυφες επενδύσεις του τρούλλου), οι ορθομαρμαρώσεις, τα μαρμαροθετήματα των δαπέδων, οι τοιχογραφίες των ναών και της κρύπτης, τα αντικλασσικά ψηφιδωτά του καθολικού που ευτύχησαν να διασωθούν παρά τις περιπέτειες της μονής στα νεώτερα χρόνια, καθιστούν τη μονή του Οσίου Λουκά σταθμό στην εξέλιξη της βυζαντινής τέχνης και πρότυπο για πολυάριθμα μνημεία που ακολούθησαν.

Του θαυμασμού για το εξέχον αυτό δείγμα του βυζαντινού πολιτισμού προηγήθηκε εκείνος για το επίτευγμα της αποξήρανσης της Κωπαΐδος στις αρχές του 13ου αι. π.Χ. από τους Μινύες του Ορχομενού, ίσως το χαρακτηριστικότερο των τεχνικών δυνατοτήτων κατά την περίοδο της μέγιστης ακμής του μυκηναϊκού πολιτισμού. Την παρουσίαση των μνημείων ανέλαβε ο Σταύρος Αρβανιτόπουλος, Δρ Βυζαντινής Αρχαιολογίας.

Τις εντυπώσεις συμπλήρωσε το γεύμα στο Ζεμενό, με θέα στις κατάφυτες πλαγιές του Παρνασσού.