Πριν λίγο καιρό οι Φίλοι του Μουσείου Μπενάκη ολοκλήρωσαν ένα υπέροχο ταξίδι στην δεινοπαθούσα Μεγαλόνησο. Ήταν ένα πολιτιστικό οδοιπορικό που μας γέμισε γνώσεις και ανάμεικτα συναισθήματα, θλίψη, οργή, αλλά χαρά και ελπίδα. Η μυθική γενέτειρα της Αφροδίτης, η Κύπρος ποθήθηκε όσο καμία άλλη και αποτέλεσε το μήλο της έριδος για πολλούς λαούς : Μινωίτες, Αχαιούς, Αιγυπτίους, Ασσύριους, Πέρσες Ρωμαίους, Φράγκους , Βενετούς, Οθωμανούς και τέλος Βρετανούς. Παρόλο την επιδρομή και κατάκτησή της από όλους αυτούς τους λαούς , κράτησε τον ελληνικό της χαρακτήρα και συνείδηση.
Το ταραχώδες παρελθόν της αποτυπώνεται σε μια σειρά από εντυπωσιακούς πολιτισμικούς θησαυρούς. Στην Κύπρο χρονολογούνται ανθρώπινες κοινότητες από το 8.200 π .Χ . Πηγάδια που βρέθηκαν από τους αρχαιολόγους στη δυτική Κύπρο θεωρούνται τα αρχαιότερα στον κόσμο και τοποθετούνται 10.000 χρόνια πριν. Ο πανάρχαιος καλοδιατηρημένος Νεολιθικός οικισμός στη Χοιροκοιτία που χρονολογείται από το 6.800 π .Χ ., αποτελεί σήμερα μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς UNESCO .
Οι αρχαίοι Έλληνες κυρίως τον 12 αιώνα, έρχονται στην Μεγαλόνησο κατά κύματα, εξελλήνισαν το νησί σταδιακά και μετέφεραν την θρησκεία των 12 θεών με ιερά σε όλο το νησί με μεγαλύτερο της θεάς Αφροδίτης στην Πάφο πλησίον του τόπου που γεννήθηκε (“Πέτρα του Ρωμιού ” και “Λουτρά της Αφροδίτης “). Σπουδαία μνημεία είναι ο αρχαιολογικός χώρος Σαλαμίνας με το υπέροχο θέατρο, οι ναοί του Απόλλωνα Υλάτη και Δία στο Κούριο. Σημαντικά μνημεία της ελληνιστικής περιόδου αποτελούν οι τάφοι των βασιλέων στη Νέα Πάφο , το ιερό της Αφροδίτης με το μουσείο και το θέατρο του Κουρίου. Εντυπωσιακές είναι οι ιδιωτικές κατοικίες στη Νέα Πάφο με ψηφιδωτές παραστάσεις την Ρωμαϊκή περίοδο. Τέλος τα υπέροχα μουσεία Λευκωσίας, Παλαιοπάφου και Λεμεσού με σπάνια ευρήματα που παρουσιάζουν την διαχρονική παρουσία και συνύπαρξη των πολιτισμών στο νησί.
Το οδοιπορικό στην Κύπρο είχε και σαν σκοπό να γνωρίσουμε και να θαυμάσουμε τους βυζαντινούς θησαυρούς κυρίως στην οροσειρά του Τρόοδος. Ακολουθήσαμε διαδρομές μέσα από καταπράσινα τοπία και πλαγιές που οδηγούν σε εκκλησίες και μοναστήρια ανεκτίμητης αξίας και σεβασμού. Μία θρησκευτική κληρονομιά του νησιού μέσω των Αγίων κτισμάτων, που έχουν παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητα εδώ και αιώνες. Οι ξύλινες επικλινείς στέγες, οι εξαιρετικές τοιχογραφίες καθώς και η ιδιαίτερη βυζαντινή αρχιτεκτονική σε κάποιες εκκλησίες, είναι μοναδικά μνημεία στο νησί.
Η Κύπρος περνώντας μέσα από αιώνες κατοχής και αποικισμού από όλους τους λαούς της Μεσογείου και όχι μόνο, έφθασε να αποκτήσει την ανεξαρτησία της τον Αύγουστο του 1960. Δυστυχώς το πραξικόπημα των συνταγματαρχών της χούντας με δόρυ τον Σαμψών έδωσε αφορμή να εισβάλουν τα τουρκικά στρατεύματα και να κατέχουν μέχρι σήμερα το 37% του νησιού. Η επίσκεψη μας έδωσε την ευκαιρία να έχουμε μια εικόνα της κοινωνίας ,της υπόδουλης και ελεύθερης Κύπρου. Να βαδίσουμε στην κατεχόμενη Κερύνεια, στην πόλη φάντασμα Αμμόχωστο, να περιηγηθούμε σε όλες τις πόλεις του νησιού και να συγκρίνουμε τις δύο κοινότητες .
Μετά την εισβολή το 1974, η Μεγαλόνησος και αφού πέρασε μια δύσκολη περίοδο, έχει προχωρήσει σε αξιόλογη ανάπτυξη, οικονομική, εκπαιδευτική, βιομηχανική, οικιστική, πολιτιστική και τουριστική.
Το ταξίδι άψογα οργανωμένο και με την καθοδήγηση του Δρ. Βυζαντινής Αρχαιολογίας, Σταύρο Αρβανιτόπουλο μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε την μακραίωνη ιστορία του νησιού που βρίσκεται στο κρίσιμο σταυροδρόμι της Ανατολικής Μεσογείου.
Κείμενο & φωτογραφίες Φάνης Ματσούκας